Co to są powikłania skórne stomii?

Do powikłań skórnych (dermatologicznych) stomii zaliczamy:

● zapalenie skóry wokół stomii (patrz: zdj. 1)

● alergiczne zapalenie skóry (patrz: zdj. 2)

Powikłania skórne są najczęstszym typem powikłań stomii i występują u większości (50-80%) osób ze stomią. Zapalenie skóry wokół stomii to najczęściej zapalna reakcja skóry na skutek działania na nią treści jelitowej (przy kolo- lub ileostomii) lub moczu (przy urostomii).

Do zapalenia skóry wokół stomii dochodzi wtedy, gdy stomia jest pielęgnowana nieprawidłowo, gdy sprzęt został źle dobrany bądź jest nieprawidłowo stosowany, lub gdy warunki anatomiczne utrudniają prawidłowe zaopatrzenie stomii (np. stomia w fałdzie brzusznym, stomia wklęsła).

Do uszkodzenia skóry pod wpływem treści jelitowej (kału) dochodzi szczególnie często wtedy, gdy jest ona płynna lub półpłynna – np. przy ileostomii lub podczas biegunki. Dzieje się tak z dwóch powodów. Po pierwsze, płynna treść jelitowa znacznie łatwiej niż stała dociera do niechronionych przez płytkę lub przylepieca fragmentów skóry wokół stomii, powodując najpierw jej podrażnienie, a potem uszkodzenie. Po drugie, płynna i półpłynna treść jelitowa zawiera znacznie większe ilości kwasów żółciowych i enzymów trzustkowych niż treść stała. Mają one właściwości żrące w stosunku do skóry. Mocz również, ze względu na swój skład, bardzo często powoduje uszkodzenia skóry, szczególnie u pacjentów z urostomią.

Zapalenie skóry wokół stomii może przebiegać często jako zapalenie bakteryjne lub grzybicze. Jest wtedy znacznie trudniejsze do wyleczenia. Alergiczne (uczuleniowe) zapalenie skóry to uczulenie na któryś ze składników sprzętu stomijnego, najczęściej na składniki płytek lub przylepców. Charakteryzuje się tym, że zmiany zapalne (zaczerwienienie, obrzęk, bolesność, wysięk) są obecne na całym obszarze skóry, która styka się ze sprzętem, np. pod całą płytką stomijną. Z kolei zapalenie skóry wokół stomii rozpoczyna się przeważnie w najbliższej okolicy stomii i, nieskutecznie leczone lub nieleczone w ogóle, sukcesywnie może rozprzestrzeniać się na coraz większy obszar. W takim przypadku pacjenci mają przeważnie duże problemy z zaopatrzeniem stomii, ponieważ sprzęt nie trzyma się dobrze na uszkodzonej skórze. Zapalenie skóry wokół stomii może prowadzić do rozwoju zakażenia skóry lub tkanki podskórnej wokół stomii. Kolejnym tego następstwem są nadżerki, lub owrzodzenia skóry wokół przetoki. Ten rodzaj powikłań stomii utrudnia dobór i użycie jakiegokolwiek rodzaju sprzętu i wymusza stosowanie specjalistycznych środków do pielęgnacji stomii.